Oostenrijk is rechts, conservatief en het discrimineert buitenlanders. Allemaal waar. Maar het is ook een fantastisch vakantieland in zomer èn winter! In het kader van eens zaken alleen van de positieve kant bekijken: op reis!

Elk jaar rijden ongeveer 1 miljoen Nederlanders (70%) met eigen vervoer en meestal een skibox op hun imperiaal naar de wintersportgebieden. Meer dan de helft daarvan gaat naar Oostenrijk, zo’n 1000 kilometer van Utrecht naar Tirol bijvoorbeeld. In de winter (1 november – 15 april) zijn winterbanden op alle wielen vanzelfsprekend, sneeuwkettingen zelfs een must op sommige trajecten. Die worden altijd met een verkeersbord aangegeven. Als de weg weer sneeuwvrij is, moeten die kettingen er natuurlijk weer af. Dat is een vervelende klus in de kou. Er bestaan (goddank!) sinds een paar jaar automatische sneeuwkettingen, die zichzelf om je banden spannen. ’s Nachts kan het hoog in de bergen rustig min 20 worden en in de dalen is het gemiddeld dan nog steeds min 12 graden. Met een lekker zonnetje erbij voelt dat niet zo, maar ijs is ijs. De aanbevolen snelheid is bijna overal 50 kilometer p/u. Wie niet houdt van glibberen in de sneeuw, op beijzelde wegen en door de sneeuwmodder die kan maar beter gaan vliegen. De 30% dus. Laten we hier nog maar even niet praten over de beruchte gipsvluchten terug!

WAARHEEN?

Aanbevelingen van vrienden zijn vaak doorslaggevend, maar toch wil je zelf ook nog wel even zoeken, nietwaar? De ANWB biedt op http://www.anwb.nl/verblijven/wintersportplaatsen/home.jsf de mogelijkheid om heel doelmatig te zoeken naar de bestemming die bij jou en je gezin past. Leden kunnen daar hun mening kwijt over hun ervaringen en dat levert een schat aan makkelijk te vergelijken informatie op. Vliegen kan echt goedkoop via TIX, de goedkoopste hotels ter plaatse vind je via www.booking.com. Als je eenmaal een aardig hotel in beeld hebt, kun je dat toch nog even checken op www.vakantiereiswijzer.nl, waar bijna 14.000 bestemmingen zijn geregistreerd.

VAKANTIEWONINGEN

Zoeken op internet onder vakantiewoningen geeft een ongelofelijke voorpret. De foto’s van heerlijke, merendeels houten huizen stimuleren je verlangens. Een huis op een groene helling met een enorme veranda aan het meer, ’s zomers alle watergeneugten, ’s winters skiën pal voor de deur! Of een landhuis met een smaakvolle, grote tuin, uitzicht op geurende bergweiden, in het Alpenpark Karwendel met zijn ongerepte natuur, vlakbij het natuurreservaat Fragenstein en de Martinswand, een avontuur voor klimmers. Is dat niet wat we willen? Thuis weer hasj, coke en pillen maar hier even niks van dat alles. Een lief, rustig gelegen huisje maar op loopafstand van een adembenemend pretpark. Attracties van de bovenste plank: de wereld van kristal in Tirol, een water-wonderland in het Salzburgerland, beren, blokhutten, doolhoven in Vorarlberg. Je kinderen willen AL de foto’s zien. En meteen! In de winter zijn er chalets beschikbaar met een grote open haard en een volle ijskast. Een klein huisje maar ook supergoedkoop in het skigebied van Katschberg? De prijzen geven ruimte voor elk budget.  

VOERTAAL DUITS

Dat in Oostenrijk zeer diverse etnische volkeren samenleven, weten maar weinigen omdat de voertaal altijd Duits is. Oostenrijk is altijd een smeltkroes geweest van Duitsers, Hongaren, Tsjechen, Roemenen, Polen, Slowaken, Slovenen, Kroaten, Roetheniërs, Italianen, Roma en Joden. Al deze volkeren hebben tradities en gewoonten, gebruiksvoorwerpen en kunstopvattingen in de Oostenrijk van vandaag achtergelaten. Zo zie je soms op terrassen onvervalste zigeunerorkesten optreden of hoor je een Gasthof-eigenaar Hongaars spreken met zijn familie. Tegenwoordig ontmoet je ook veel Joegoslaven en Turken, met name in Wenen. Oostenrijk probeert steeds krampachtiger zijn grenzen gesloten te houden voor vluchtelingen uit Syrië en Afrika, maar dat is dweilen met de kraan open. De meeste vluchtelingen proberen zo in Duitsland terecht te komen.

OOSTENRIJK: MOOI IN ZOMER EN ZOMER

Koffers uitpakken en meteen buiten op avontuur, dat is Oostenrijk. Het hele jaar door is er veel te beleven. ’s Winters domineert natuurlijk de wintersport: skiën, snowboarden en langlaufen. ’s Zomers kun je spectaculaire rondreizen maken en je ogen uit kijken. Er staan immers de fraaiste Jugendstilgebouwen uit de vorige eeuw en wat dacht je van die tot de verbeelding sprekende romantische keizerlijke bouwwerken van zelfs nog eerder. Tegelijkertijd hebben knappe, internationale architecten ook supermoderne complexen in glas en kunststof vorm gegeven. Naast zulke buitengewone kantoorpanden kom je verder zeer aparte houten huizen tegen. Sommige Weense restaurants en koffiehuizen laten je in stil ontzag neerzijgen op je stoeltje: wat een prachtige decors met kroonluchters, spiegels, houtsnijwerk, schilderijen en pluche!

EEN DAGJE WENEN

Op Wikipedia worden meer dan 200 Oostenrijkse componisten genoemd. Wist je dat Wolfgang Amadeus en Franz Schubert Oostenrijker waren? Ook Carl Czerny, Gustav Mahler, Robert Stolz, Joseph Haydn en Johannes Brahms woonden en werkten daar allemaal. Hoofdstad Wenen is sinds eeuwen de bakermat van de klassieke muziek en de opera. Dat kun je nog voelen en beluisteren in één van de vele bijzondere koffiehuizen (343 stuks) daar. De stad heeft 1,7 miljoen inwoners en is zeer trots op orkesten als het Wiener Philharmoniker en de even beroemde Wiener Sängerknaben. Concerten, klassiek en modern, zijn er ’s zomers overal. Acht grote schouwburgen en theaters en evenveel muziekpodia bieden voor elk wat wils. Musea presenteren zowel traditionele als hypermoderne collecties. In de kleinere steden is dit aanbod veel minder, dus een Dagje Wenen is dus een cultuuruitje bij uitstek.

Het huidige Oostenrijk is een overblijfsel van het voormalige Keizerrijk dat in de 19e eeuw tot de Europese grote mogendheden behoorde. De rijkdom van dat keizerrijk kreeg met veel praal en pracht in bouwwerken en interieurs gestalte. Het Zomerpaleis Schönbrunn is er goed voorbeeld van. Voor de toerist zijn er uit die tijd geweldige cultuurmonumenten overgebleven. Zeer zichtbaar is de Barok-bouwstijl maar net zo veel aandacht verdient bijvoorbeeld de Jugendstil-architectuur. In 1985 bouwde de progressieve kunstenaar Friendensreich Hundertwasser in het kader van de Weense sociale woningbouw een complex in onregelmatige vormen en felle kleuren, dat niet op je lijstje van bezienswaardigheden mag ontbreken. En ga ook zeker naar de permanente kermis, het Wurstelprater in het Prater, het vroegere jachtgebied van de monarchie. Verder? De Lippizaner paarden van de wereldberoemde Spaanse Rijschool zijn in de zomermaanden niet te bekijken, en daarbuiten moet je ruim van te voren reserveren.

TAARTONTBIJT IN WENEN

Wenen is een muziekstad. Diverse monumenten eren de geschiedenis van componisten en musici. Zo is er het Josef Hayd-Haus, dat de getalenteerde schepper van o.a. “Die Jahreszeiten’ in 1783 kocht en waar hij stierf in 1809. Elke zondagochtend speelt in de artistieke wijk Freihausviertel in het goedkope, leuke café Die Mormat (Mühlgasse 20) een pianist alle mogelijke klassieke stukken. En daarna ga je voor een All You Can Eat-lunch natuurlijk! Een paar straten verder vind je in de Rechte Wienzeile 15 de Amarcord, een kosmopolitisch koffie-restaurant met een palmbomentuin in de zomer en een onvoorstelbare collectie kranten en tijdschriften. Je favoriete Nederlandse zit er vast bij en het ontbijt is top. Sommige Oostenrijkse ‘Konditoreien’ hebben een gevaarlijk taartjesaanbod dat je versteld doet staan: “Apfelstrudel, Gugelhuft, Kaiserschmarn, Topfenkuchen, Mohr im Hemd und Sachertorte.” Kwark, chocolade, notengebak, gevulde pannenkoekjes: oppassen geblazen voor de snoepers onder ons!

CULINAIR

Culinair Oostenrijk is niet te versmaden. Je kunt uit alle ambiances kiezen: eenvoudige Bauerngasthofen, chiquere stadsrestaurants en kasteeltoppers. Gezegd moet worden dat zoete meelspijzen op de menukaarten oververtegenwoordigd zijn. Van al die “Topfenknödel und golatschen, die Böhmische Buchteln, Powidltascherln und Mohnnudeln” word je niet slanker. Ook die dikke omeletten, de Palatschinken, zijn ook nog eens afgevuld met kwark. Over de taartjes als noodlottig dessert hebben we het al gehad. Het Servische Reisfleisch, rijst met rundvlees, doet het goed, zoute karper (naar de Joodse Gefilte Fisch) is populair evenals de Krautflecker, een pasta met een halve kool. Beuschl, een gerecht met kalfsorganen. Vaak staan er slakken op het menu. Je moet er van houden…  Over smaak valt niet te twisten. In een tvprogramma zei een wintersporter heel typerend: “Hier eet ik volgens mijn ideale vier eisen: goed, goedkoop, veel en lekker.” En dan: “U wilde een koffie na?” Dat gaat niet zo maar. De beste koffierestaurants bieden u een keuze uit minstens twintig soorten, met of zonder likeur er in, met melkschuim of slagroom (warm of juist ijskoud), mokka of Turks. Probeert u eens de Wiener Eiskaffee: gekoelde koffie met ijs en slagroom!

LOKALE PRODUCTEN

Een boerderij van meer dan honderd jaar oud, wol van de honderden bergschapen, die op de hellingweide erboven grazen en de boer heeft er een mooie broodwinning bij. Deze sterke wol wordt gebruikt voor hoofdkussens, dekens en matrassen en natuurlijk: warme sokken. En in het voorjaar eten de fijnproevers het beroemde, zeer malse Oost-Tiroolse lamsvlees in de restaurants. Op zaterdag kun je de beroemde Weense vlooienmarkt bezoeken. Antiquiteiten, auto-onderdelen en allerhande oude troep door elkaar. Maar de hele week door kun je ook sinds honderd jaar naar de Naschmarkt in Wenen. Naschen betekent knabbelen, het eten van lekkere hapjes, en dàt kun je op de Naschmarkt, die wel de buik van Wenen genoemd wordt. En verder proeven, ruiken, voelen en producten uit elke keuken van de wereld proberen. Een exclusief sausje uit Saigon, gekocht in Wenen! En of je het lekker vindt of niet, ook de Rapenschnaps, de uit rapen gestookte lokale jenever, is beslist een apart souvenir. Ooit was dit het zoethoudertje voor de armste, zelf stokende boeren, nu wordt deze Krautingerschnaps zelfs een ‘bergmedicijn’ genoemd, goed tegen darmstoornissen wordt gezegd. Neus dicht en doorslikken, de smaak is ook niet eh… Laat ons zeggen een drankje voor arme boeren om hun lijden te vergeten. Zalig en óók gezond zijn dan weer de producten van de kornoelje, een kersachtige vrucht uit het Mostviertel, die in Nederland nagenoeg onbekend is. Neem een potje ‘Dirndln’-jam of siroop mee.

FIETSEN

Heerlijk wandelen langs een pittoreske rivieroever, gezellig een mooi ingericht terrasje pakken, ’s avonds plezier in de Bierstube? Het kan allemaal net zo rustig en relaxend als jij wil. Wie dynamiek zoekt kan een keertje in de kano stappen of, Heel Sportief, in een week of tien dagen de ‘Donauradweg’ fietsen, een van de meest geliefde fietsroutes van Europa tussen Passau en Wenen. De zuidoever is nog mooier dan de noordkant, door Linz en Spitz, lieflijke stadjes waar je zo de decors uit mooie opera’s en beroemde films herkent. De echte liefhebber doet gewoon beide oevers! Internet biedt je uitgewogen fietsarrangementen met goede hotels onderweg, vlakke trajecten, uitgezet door professionals die weten waar de verwende fietser op let.

WANDELEN

Wandelaars kunnen eveneens hun hart ophalen. Er zijn mooie routes van berghut naar berghut, simpel of exclusief. Overweeg dan bijvoorbeeld de Alpen-Adria-Trail, grotendeels langs het water: 43 etappes van 17 kilometer door Karinthië via Slovenië naar de Italiaanse Adriatische kust: een belevenis! Oostenrijk is schoon. Stadsbewoners realiseren zich in de zuivere berglucht ineens hoe vervuild met name de Nederlandse Randstad is. Haal weer eens echt diep adem, daar, boven op de Alpen!

WATERSPORT

Vooral de typische Wörthersee-architectuur bepaalt het beeld van het meer. Associeer je Oostenrijk vooral met koud? In de zomer is Oostenrijk warm! Zelfs heet zo nu en dan. Als voorbeeld noemen we graag de watersporten in de Wörthersee, een groot meer in het zuiden van Oostenrijk met een zomertemperatuur van 27 graden! Dit turkooisblauwe zwemmeer is 17 kilometer lang en ligt in Het heuvellandschap van het Drielandenpunt van Oostenrijk, Italië en Slovenië. Aan de oevers van het meer liggen gezellige plaatsjes: het mondaine Velden met het casino, Pörtschach met de bloemenpromenade, het romantische bedevaartsoort Maria Wörth en de deelstaathoofdstad Klagenfurt met een mooie oude binnenstad met hofjes en straatcafés. Aan de oevers kun je naar hartenlust zwemmen, duiken, zeilen en surfen. Langs het meer zijn behalve een casino (in Velden) enkele exquise wellness-oases ontstaan. Prijzig maar een feest voor wie dit soort verwennerij hard nodig heeft.. De meeste van dit soort activiteiten zijn gehuisvest in droomvilla’s en inspirerende kleine kasteeltjes. Ook wordt hier druk gegolfd. Uitgeput van je Nordic walking of je pittige hikingtrip? Heb je een rondje hard gelopen rond het meer (55 kilometer!), kom dan weer tot jezelf in een van de tientallen schommels of ligstoelen langs de route. De Gezelligheid Kent Geen Tijd hier.

NATUUR

Zoek je de stilte in de natuur? Rustig uitblazen op een bergweide met bloemen en een enkele koe (met halsbel natuurlijk!)? Je kunt kiezen uit tientallen bestemmingen. Stille wandelingen, plaatsen in de bergen waar niemand komt. Of ben je nieuwsgierig naar de binnenkant van een van die oeroude, gewijde kloosters? Sommige hereboerderijen ogen haast als kleine kastelen: heel indrukwekkend als je slechts Nederland gewend bent. Of sluip jij stiekem de steilte in om wat druiven te snoepen in zo’n terraswijngaard? Oostenrijk is immers beroemd om zijn exclusieve wijnen!

WIJNEN

Misschien ken je die typische wijnen wel, de Zweigelt, de Grüner Veltliner en de Riesling. In verschillende wijnstreken onderscheiden zich bekende witte als ook rode wijnen. De hooggewaardeerde Cuvée Spätrot-Rotgipfler  wordt alleen in de Thermenregio gemaakt, een gebied met talrijke natuurlijke geneeskrachtige bronnen. De wijnrank profiteert van de warme zomer en de droge herfst, maar ook de Oostenrijkse adel vond het goed toeven in een van de talrijke warme geneeskrachtige bronnen, waar fraaie sauna’s, ‘Kurbaden’, omheen gebouwd werden. De vinotheek van Loisium, is beroemd. Je loopt als geïmponeerde bezoeker rond in keldergewelven, die waarschijnlijk meer dan 900 jaar oud zijn. In een wonderlijk schouwspel van licht, geluid en wandprojecties word je alles van de geheimen van wijnbouw sinds de Romeinse overheersing duidelijk gemaakt. Wachau met zijn wijnranken op de hoge hellingen die via smalle steenterrassen steil naar de Donau aflopen, staat bekend om zijn eenvoudige maar uiterst gastvrije wijnlokalen. Prosit!

BIEREN

Overigens drinken de Oostenrijkers zelf behoorlijk wat bier weg, naast de Schnapps (vruchtenjenever) en Strohrum. Een recent onderzoek sprak over 109 liter per jaar per inwoner. Vergeleken met Nederlanders (9-10 liter per jaar) is dat extreem veel. Vooral de Oostenrijkse jongeren spoelen zich zelf radicaal door elke week. Vergelijk zelf maar eens op http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/alcoholgebruik/verschillen-internationaal. De lokaal gebrouwen bieren zijn Lager (Märzen), Zwicklbier (ongefilterd) en Weizenbier (tarwebier of witbier), maar toch gaan er vooral Duitse bieren over de tap en dan het liefst in pullen van een halve liter! Ja, dat hakt er meteen in.

Een jaarlijks hoogtepunt is de ‘Hiata-Einzug’, het oogstdankfeest van de wijnboeren in Perchtoldsdorf, direct onder Wenen. Langs de middeleeuwse stadsmuur verdringen de huizen van de wijnboeren, de ‘Hauer’ zoals ze zich noemen. Zo nu en dan kun je hier een attractief open huis ervaren, als je goed op de plaatselijke krantjes let.

BIJZONDERE ERVARINGEN

Als jij (of juist meer je kinderen) in bent voor een leerzame dag kun je in het uitgestrekte Nationale Park Hohe Tauern, op de grens van Karinthië, Salzburg en Tirol alles te weten komen over het ontstaan van een gletsjer bijvoorbeeld. Je kunt meegaan met een ParkRanger die je het wildleven laat zien of een stukje van een van die machtige bergtoppen beklimmen, zoals de Grossglockner en de Grossvenediger. De Krimmler watervallen in dit park zijn een evenement op zichzelf. In het juiste seizoen hoor je de bronstige herten brullen en soms kun je er een hertengevecht zien (in de verte!).

  Watervallen bij Krimml

SOUVENIRS

O ja, wat neem je mee van een Oostenrijkse vakantie? Het land is beroemd om zijn kwalitatieve handwerk. Dat is nog eens iets anders dan de goedkope (Chinese) rommel waar je op markten in zuidelijker landen mee wordt doodgegooid. Grmundner keramiek en serviesgoed is zoiets. Kunstenaars uit Burgenland maken de prachtigste objecten uit de ruim voorhanden zijnde dikke kleigrond daar en in Lustenau vindt men weer het fijnste borduurwerk, goed voor glamoureuze Haute Couture. In het Mühl- en Waldviertel bieden glasblazers glaskunst aan van topniveau. In Saltzkammergut vind je de meest luxueuze schoenen van Europa: de Goiserer-collectie. Plek zat thuis? Wat dacht je er van om een paspop mee te nemen met zo’n elegante klederdrachtjapon uit het Bregenzerwald? Minder plek in je koffer? Koop een handgesneden carnavalsmasker in Tirol!

SKIEN VOOR BEGINNERS EN GEVORDERDEN

Tussen de skilanden is er een flinke concurrentie om het behoud van de toeristenstroom. Omdat Oostenrijk weinig zeer hooggelegen en tegelijk toegankelijke bergen heeft, is er voor Kerst en na half maart niet altijd genoeg sneeuw. Dus heeft men er veel aangedaan om al de bekende skigebieden goed efficiënt met elkaar te verbinden. Dat heeft geresulteerd in zogeheten megapistes: topkwaliteit skischolen, topaccommodaties maar ook nogal prijzig. Prijsvergelijken op internetsites is dus sterk aan te bevelen. Veel toeristen beginnen hun sneeuwvakantie met langlaufen. Dat kan in Oostenrijk op speciaal daarvoor aangelegde route, de ‘loipes’. Ga jij voor het eerst op de lange latten? Virtuoze skileraren leren de kunst aan iedereen van goede wil en vanwege de vele lage-risico-pistes is Oostenrijk eerder het land om met skiën te beginnen dan bijvoorbeeld Frankrijk en Zwitserland. Overigens komt 40% van de gediplomeerde skileraren uit het buitenland zodra er genoeg sneeuw is gevallen. Dat komt ook, zegt onderzoek, omdat vooral gasten uit Rusland, Denemarken en Nederland skiles willen krijgen in hun eigen taal. Die toeristen spreken dan geen Duits en willen dat ook niet graag leren.

UITGAAN APRES-SKI

Moe van alle beweging? Was dat middagje ijsstokschieten iets teveel van het goede? Hebben we wat roddels te melden over die lui op de rodelbaan? Naar het café dus! De meeste wintersportplaatsen besteden net zo veel aandacht aan het onderhoud van hun skipistes als aan de kwaliteit van hun horecagelegenheden. Het publiek is gelukkig sportiever dan gemiddeld en ook iets ouder dan gemiddeld. Wie ooit aan de Spaanse kusten of op de Griekse eilanden groepen straalbezopen jongeren heeft meegemaakt, zal het Oostenrijkse nachtleven onbezorgd tegemoet kunnen treden. Sommige plaatsjes zijn vooral knus en overzichtelijk, Gerlos bijvoorbeeld: een lange straat met pensions, winkels, wat bars en een paar disco’s, andere bestemmingen zoals Kirchberg zijn ’s avonds op straat net zo gezellig druk als de skihellingen overdag. Iedere dag en iedere nacht feest! Uit onderzoek blijkt dat de meeste vakantiegangers hun favoriete plekken trouw blijven en dat betekent uiteraard veel bekende vrienden tegen komen. Ski-romances zijn heerlijk. Hoe dat thuis moet: jij in Maastricht en ik in Den Helder, dat zien we dan wel weer…

LANGLAUFEN

Je loopt op een soort korte ski met handstokken door een sprookjesachtig sneeuwlandschap in de onaangetaste natuur. Soms wordt je ingehaald door een skater die dezelfde route volgt. Overal in winters Oostenrijk hebben de toeristenorganisaties ‘loipes’ uitgezet, routes langs de mooiste plekken met het prachtigste uitzicht, soms ’s avonds feeëriek verlicht. Zo ver loop je als je wilt, zo snel en zo lang als je wilt. Er zijn parkoersen van minimaal 30 maar ook van 200 kilometer, zoals de panoramische loipe van Krimml naar Zell am See. Bij de start is er altijd een langlaufschool die materiaal verhuurt, onderweg worden de afstanden aangegeven en zie je de moeilijkheidsgraad vermeld. Uitkijkposten bieden de langlaufers bergpanorama’s, die voorgoed in je herinnering gegrift staan. Er zijn plaatsen waar men speciaal voor kinderen speciale routes heeft ontworpen met schansen, heuvels en andere grappige hindernissen. Spelenderwijs leren ze de fijne kneepjes van deze sport en de stap naar skiën is dan meestal makkelijker. Veel skischolen bieden langlaufcursussen voor beginners en gevorderden aan.

Punt. Dat was dat. De foto’s komen nagenoeg allemaal van http://www.oostenrijk-vakantieland.nl.
En nu de uitsmijter:  ik ben zelf nog NOOIT in Oostenrijk geweest. Ik heb gewoon leuk zitten lezen op websites, in folders, beetje knippen en plakken. En, lollig stukje vakwerk?  Toch?

PdH