Afsluiten, duiken, hopen dat het leed vanzelf voorbij gaat en wachter op een wonder? Zo zal jouw bijdrage aan de wereldvrede niet echt werken. Als je engagement en idealen voelt in je wezen, dan leidt dat onvermijdelijk tot actiever handelen. En dat is dan ook weer karma…

Een collega schreef me over haar optie om zich niet te willen bemoeien met conflicten in haar omgeving; “Ik wacht liever rustig, want ik geloof dat deze systemen, gebaseerd op oude denkbeelden (strijd), waarschijnlijk vanzelf zullen verdwijnen.”

Ik moest terugdenken aan de jaren ’70, begin ’80, toen een aantal van mijn ooit bevlogen medepioniers op politiek en cultureel gebied plotseling de zegen van meditatie en marihuana hadden ontdekt. Ze gingen op afgelegen boerderijtjes wonen, in een bamboehutje in Goa of permanent op reis zonder geld. Van de meesten hoorde ik nooit meer wat, behalve een sporadische ansichtkaart met een ziekmakende tekst er op als: EEN TEVREDEN ROKER IS GEEN ONRUSTSTOKER. Ze hadden de ‘wereld’ buiten gesloten maar zichzelf ook. Vond ik.

De Flower Power ebde weg. De fanatici aan de andere kant vormden bijvoorbeeld Die Rote Armee Fraktion, de R.A.F., en gingen aanslagen op de gevestigde orde plegen. Sommigen zijn dood, velen gingen voor lange tijd de gevangenis in. Zulk soort strijd werkt meestal niet, net zo als de Al Qaida terroristen ook nooit een wezenlijke overwinning zullen behalen. De Amerikaanse War on Drugs heeft evenmin gewerkt. Integendeel. Dus toch maar jezelf terugtrekken, rustig afwachten? Nee, ik vind ook dat geen optie.

Vanzelf verdwijnt er nooit iets, vrees ik. Iets verdwijnt door oppositie van binnenuit of door druk van buiten. Vooral door menselijke activiteit, zo werkt God nu eenmaal. Conflicten zijn een teken van zulke processen. Uitstappen en geen partij kiezen draagt niet bij aan het oplossen van een misstand. Partij kiezen maakt wèl duidelijk wat je wilt: behouden of veranderen? Ik geloof in het bewust gebruiken van de Vrije Wil en in optimistische actie in de richting van verandering. Althans in richtingen die IK leuker en spiritueler vind. Ondertussen wikkelen zich wel onafwendbare oorzaak-gevolg reacties af. Cycli. Seizoenen. Noem het ook karma.

KARMA? OF IETS ANDERS?

Een voorbeeld m.b.t. karma? In 2008 raakte ik met een fanatiek iemand in een akelig conflict. Ik heb mijn positie duidelijk gemaakt maar moest toch buigen voor een teveel aan tegendruk. Wonderlijk karma was het toen wel dat een jaar later deze persoon zelf met zijn collega’s in een nog gruwelijker machtsconflict verzeild raakte: hij ging wanhopig woeste brieven schrijven en werd afgezeken zonder kans op verweer. Mij leek het een (herkenbare) maar typische vorm van onvermijdbaar karma. Iedereen krijgt in die zin namelijk gespiegeld wat hij verdient c.q. nodig heeft. Wie wind zaait, zal storm oogsten. Je kunt zeggen dat dit soort situaties zich nu eenmaal vanzelf ontplooien. Toch is hier de eigen vrije wil toepasbaar. Het gaat dan om anders denken, anders interpreteren van zulke toestanden.

‘Oude,’ westerse denkbeelden zijn waarschijnlijk al die programma’s die zich nog richten op het quasi-evolutionaire recht van de sterkste. De oosterse filosofie bracht ons de neti-neti houding: geen keuze maken, onthechten, structureel relativeren en Meditatief Niets Doen. Het gras groeit vanzelf enzovoorts. Dat vind ik echter net zo’n typisch voorbeeld van oud, achterhaald denken. Het Nieuwe Denken gaat voor mij meer om visie, vreugde en vitaliteit delen met gelijkgestemden, je mondiaal verbinden met geestverwanten. En soms moet je daarvoor je ware gezicht laten zien en beslist geen Matrix-Masker van neutraliteit en schijterigheid.

BIJGELOOF EN BESCHAVING

Dus? Is er evolutie? Gaat deze wereld ergens heen en is dat een prettig vooruitzicht? Ik ben absoluut positief. Het doodknuppelen van katten was een populaire kermisattractie in de 19e eeuw evenals het los trekken van de kop van een levende gans of paling die aan een draad boven de weg was opgehangen. Ons beschavingspeil is dus toch toegenomen, hoewel bijgeloof nog overal welig tiert en ook immigreert. Zwangere Turkse moeders vermijden liever het eten van perziken omdat ze vrezen voor overbeharing van hun baby, Chinese vrouwen zullen nooit een spijker in de muur slaan omdat dat een miskraam zou veroorzaken. Nog steeds zijn de Staphorster zwartekousenkerken, de Taliban en sharia-politie in het Verre Oosten nog doodsbenauwd voor de vrouwelijke wellust, maar de emancipatie van het vrouwelijke gaat toch de goede kant op. En over 50 jaar analyseren we moeiteloos dat het allemaal karma was en astrologisch heel makkelijk te duiden. Ja ja. En ondertussen moeten we dankbaar zijn naar die paar geëngageerde, idealistische pioniers die ons in de begintijd zijn voorgegaan!

PdH