Ziekteverzuim is vanouds ook vaak een protest. Tegen een gebrek aan aandacht op de betrokken werkvloer, tegen onrechtvaardigheid of als een persoonlijke vorm van wraak op de baas of collega’s. Tegelijkertijd is er algemeen gevoel van onbehagen over de veranderende ethiek op de arbeidsmarkt. Bezuinigende werkgevers zoeken naar goedkoper in het buitenland, ze veranderen vaste banen in flex en overal wordt geprobeerd onder pensioenregelingen uit te komen. Dat schept allemaal onvrede aan de benadeelde kant.

Ik zie ondertussen ook een natuurlijk maar onbewust proces van collectief verzet tegen de ontmenselijking en de zinloosheid van het leven als werkbij ontstaan. Meer en meer mensen melden zich ziek. In 1953 gaven wij nog 350 miljoen euro per jaar uit aan de gezondheidszorg. In 2002 was dat gestegen tot 52 miljard euro. Gemiddeld gaven we elk jaar sindsdien bijna 5% meer uit. Naar schatting kostte onze gezondheid in 2015 dus ruim 99 miljard, waarvan ongeveer 22%, dus ruim 21 miljard, werd uitgegeven aan de behandeling van psychische stoornissen en dementie (‘Goh, wat gek!‘). Bijna een kwart van deze waanzinnige groei is toe te schrijven aan vergrijzing en bevolkingsgroei door een toegenomen levensverwachting (we eten wel gezonder en zuipen iets minder!). Daarvan is 16% het effect van gestegen prijzen, lonen en honoraria. Maar het resterend deel, zo’n 60%, is het gevolg van schokkende factoren. Enerzijds is er de voortschrijdende (dure) medisch-technologische ontwikkeling, de duurder geworden kosten van de kinderopvang en de toegenomen woonkosten in ouderen- en gehandicaptenzorg. Best. Maar anderzijds komt die stijging door de enorm gestegen aantallen patiënten. Tallozen zitten dus afgezeken ziek thuis!

Tel maar mee. Eén op de vijf Nederlanders lijdt aan chronische pijn, miljoenen zijn depressief en gebruiken hiervoor medicijnen. Diabetes en Alzheimer zijn excessief toegenomen. Stress speelt in 40% van alle ziekteverzuim een hoofdrol. Het bedrijfsleven ziet deze gang van zaken met lede ogen aan en daar komt dus de roep om meer robotisering vandaan. Ook juicht men daarom de instroom van goedkope arbeidskrachten uit Oost-Europa toe. De doorsnee onderbetaalde Nederlandse werknemers hebben immers steeds minder zin in hun werk.  Aan de andere kant hebben de hogerbetaalden meer en meer last van werkdruk, deadlines en prestatiedwang. Thuis werken, 24/7 oproepbaarheid en 100% bereikbaarheid eisen hun tol.

Dus ziek? En zelfs heel ziek? Rijden in een prijzige, luxe scootmobiel is niettemin de eerste tijd sensationeel. Natuurlijk kan ik veel toerekenen aan planeetstanden en karmische klussen. Toch zijn er grote psychologische onderstromen in ons dagelijks leven, die de goedbedoelende mens een gevoel van onveiligheid geven. Men vreest het demonische collectief van werkgevers, VVD-regeringen, Europees militarisme, straatdiscriminatie, bankgraaiers, Illuminati-freaks en nog zo twintig, dertig andere geestelijke en maatschappelijke bedreigingen. In de psyche van de teleurgestelde werknemer ontstaat boosheid, een verlangen naar verzet en soms zoeken naar kansen op sabotage van Het Systeem.

Een overheid die niet op deze (collectieve) trend let, zal zich met een steeds sterker ziekteverzuim geconfronteerd zien. Het individu dat zich vermalen voelt, heeft niettemin hoop. Een beetje psychotherapie kan maken dat je je spanning in elk geval beter kan benoemen. Als je je bewust wordt van oorzaken, zijn de gevolgen beter te verdragen. En weer makkelijker te relativeren. Lachen helpt tegen alles. Pik iets uit de overdaad aan rare moppen op deze website: www.tijdgeest-magazine.nl/humor.

Peter den Haring