Eenzaamheid is een deel van je persoonlijkheid dat vanaf je geboorte met je meereist door het leven. Maar hoeveel aandacht krijgt dat stuk? Mag het er zijn of wordt het weg gestopt, weg gebabbeld? Waar en hoe vind je een wezenlijk klankbord? Deel jij je pompoenen?

Thuis komen in een stil huis, alleen slapen, in een volle kamer met visite zitten en je toch buitengesloten voelen, het zijn pijnlijke ervaringen. Hoe ontheemd kan iemand zich voelen als je na een verhuizing of langdurige opname in een ziekenhuis je weer moet aanpassen aan nieuwe buren of andere gezinsleden. Onverwacht (en daar niet op voorbereid zijn) kan het enorm zwaar vallen om weer aansluiting te moeten zoeken.

NEGATIEVE VERANDERINGEN

Een cliënt liet mij weten dat haar leven negatief veranderde toen haar dochter (haar enige kind) van de basisschool naar de middelbare school ging. “Ik was totaal gefocust op de andere ouders, op gezellige schoolse activiteiten, op belangstelling voor andere kinderen in haar klas. Maar op haar HAVO was er niemand meer in mij geïnteresseerd. Ik viel thuis in een diep gat, terwijl mijn dochter juist opbloeide in alle nieuwe mogelijkheden buitenshuis.” Iedereen kent die periodes van isolement. Als je geen prater van nature bent, kan het een akelig deel van je leven tekenen. Als je juist een overdreven prater bent en daarmee obsessief aandacht zoekt, kan ook die kant tegen je gaan werken. Zo is er altijd wel wat. Maar wat is de kern? Veel mensen blijven in hun contacten hangen in oppervlakkigheid. Vooral de VORM telt dan, niet de INHOUD. De conversatie gaat dan over anderen (al dan niet roddelend) of dingen buiten jouzelf: de ziekte van de zus van de buurvrouw, het tv-programma van gisteren, de echtscheiding van Brad Pitt. Sociaal gezien zit je dan op de campinggolflengte: Jeu de Boules, barbecue en een biertje. Okay, maar zit daar nog passie in? Vind je daarin bestemming? Als je lastige tijden hebt doorgemaakt, dan is dat soort tijdsbesteding goed om even uit te rusten, niks te hoeven. Maar ik ken ook iemand wier contacten beperkt zijn tot de mede-hondenuitlaters in de buurt: “O, o, die agressieve pittbull van het Willemsplein, vreselijk!”
Helaas, altijd maar gedwongen zijn tot praatjes voor de vaak (slaapverwekkend, wordt daarmee bedoeld) lost zelden je gevoel van eenzaamheid op. Een mevrouw uit mijn straat bekende dat er dagen, weken zijn, dat ze alleen met haar kat praat. “Ik wil me niet aan anderen opdringen,” zei ze.

VALSE BESCHEIDENHEID

Het is een dodelijke valse bescheidenheid, ingegeven door een gebrek aan zelfliefde en zelfvertrouwen. Als je niet gelooft, dat iedereen, werkelijk iedereen, iets te bieden heeft, al is het maar simpel aandacht, dan zak je makkelijk in de put van zelfbeklag en bar isolement. Alles draait immers om wezenlijke aansluiting zoeken met geestverwanten. En waar en hoe vind je die? Uit onderzoek blijkt dat mensen die echt kunnen luisteren naar anderen en die nieuwsgierig zijn naar de medemens, zelden eenzaam zijn. Ze bieden steun door er te zijn. Hulpvaardige mensen (of handige mensen) zijn ook meestal overal welkom: “Arie, kun je ook nog even naar de aansluiting van de wasmachine kijken?” Wie goed kookt, wordt eveneens hoog gewaardeerd. Ik ken drie bejaarde weduwen, die een oogje op elkaar houden, elkaars huissleutel hebben en die vrolijk of meelevend met elkaar delen als iemand wat beleefd heeft. Zij beleven het leven als een verdiepende vriendschap.

IETS GEVEN

Het leven krijgt namelijk meer betekenis, als de betrokkene iets te geven heeft (en dat ook aanbiedt). We kennen allemaal de tegenpool: de halers, de zuigers, de eeuwige slachtoffers. Zulk gedrag komt natuurlijk ook ergens door. Er is altijd wel een kinderpijn of onverwerkt trauma. Maar als je probleem juist is, dat je niet bewust wilt worden van je eigen aandeel, dan word je een molensteen om de nek van je hele omgeving. De eerste stap dient dan zelfonderzoek te zijn, een therapie zoeken, die past bij je probleem. Dan kan in elk geval je therapeut het zo pijnlijk gemiste klankbord zijn en jij hoeft je niet schuldig te voelen want je betaalt gewoon voor die professionele aandacht! En natuurlijk moet je ondertussen ook naar een dansclub, mee rennen met de joggers en een ander meevragen naar de film. Deel je pompoenen uit je moestuinoogst. Deel, deel en nog eens delen. Dat is het.

PdH

Gepubliceerd in het tijdschrift Paravisie in januari 2017