Leren van je ouders of omgekeerd? Over Nieuwetijdskinderen die hun bange ouders (ver) vooruit zijn.

Langs de zandvlakte-speeltuin in het Scheveningse Bos stond een spannende boom met veel vorktakken. In mijn enthousiaste vaderschap had ik er een tiental dooie boomstammen tegen aan gezet, zodat er een avontuurlijke brug naar boven was ontstaan. Mijn dochter van 6 klom er met mijn hulp met rode koontjes in. YES! Dit was wat ze wilde! Maar toen wilden meteen alle andere kinderen, die daar speelden, er natuurlijk in. Avontuur, klimmen! En nog hoger, zitten op dikke takken, jezelf vasthoudend aan anderen. Wie durft er? Feest! Totdat er een moeder van veraf tegen haar kind begon te gillen: “Leslie, kijk uit! Ga er uit! Onmiddellijk! Dat heb ik je toch verboden?” Ze was opgeschrikt uit haar langdurig mobiel bellen. Haar 5-jarig oogappeltje kon dood vallen!

Ik hielp het geschrokken kind naar beneden. “Ik heb zelf gezien dat je het heel goed kan, hoor” troostte ik begrijpend. Ineens kreeg er nòg een moeder angstvisioenen. Ook haar kind moest er uit: “Want anders wil je kleine zusje dadelijk ook!” Het betrokken meisje was razend omdat moeder ineens haar vitaal stromende energie wilde afstoppen! Uit benepen angst de zoveelste grens stellend aan de levenslust van haar dochter.

“Je kunt er toch bij blijven staan en je kind klimmen leren?” vroeg ik de geïrriteerde dame. “Ja, en haar er dan uit laten vallen als ik even niet kijk!” bitste de moeder terug.
“Als je ouders jou vertrouwen, val je niet zo vaak,” probeer ik nog.
“Jij doet maar met je eigen kind wat je niet kunt laten, maar niet met het mijne,” was het antwoord.
Later die middag maakten Fianna en ik een wandeling. Toen we terugkwamen, hadden de bange moeders de klimboom net gedemonteerd. Er stonden zes boze, sombere en teleurgestelde kinderen bij, maar dat deerde moeders hen niet. Weg met het gevaar!
De volgende dag bouwde ik, geërgerd op mijn beurt en tijdelijk fanatiek, een nieuwe klimboomfaciliteit. Bond alle schuine stammen stevig met henneptouw vast. Er waren geen bange moeders te bespeuren, die hun kinders niet durfden te leren hoe je hindernissen kunt nemen in plaats van ze te vermijden. Maar je raadt het al: twee dagen later waren de boomstammetjes efficiënt verder weg in het bos verstrooid. Ik liet mijn verzet maar varen.

Ik beschrijf hier een ervaring van 15 jaar geleden. Ik heb mijn dochter zorgvuldig geleerd om gevaren in te schatten, om risico’s te nemen en eigen krachten te testen. Er wel naast gestaan, waar ik kon. De positieve gedachte is natuurlijk dat ouders het leven leren aan hun kinderen. Helaas herhalen velen vaak dezelfde benauwende patronen die ze van hun eigen ouders hebben meegemaakt.

Een van mijn vroegere cliënten is tegenwoordig een bange, alleenstaande moeder, Ida. Ze is onverwacht zwanger geworden op haar 42^ste na jaren proberen. Intens ongerust vanwege mogelijk verlies heeft ze haar dochtertje met maximale bezorgdheid opgevoed. Geen suiker, geen frisdrank, geen klein of plastic speelgoed. Geen allergiebevorderende kleding, geen uien, geen knoflook, geen voedsel dat over de uiterste houdbaarheidsdatum heen is. Geen niks eigenlijk. Niet naar de peuterspeelzaal, niet spelen met andere besmettelijke kinderen. Zelfs niet laten oppassen door haar eigen moeder. Overal dreigt gevaar. Niet fietsen leren, in Godsnaam dan maar wel naar de kleuterschool.
Haar Francientje is lief, leergierig maar ook tomeloos gefrustreerd. Voor alles kijkt ze naar de juf: “Mag dit wel?” Want thuis en op straat mag niks. Ze denkt dat ze niks kan, want thuis wordt haar alles uit handen genomen. Geen mes, geen schaar, geen scherp papier zelfs. Niks viezigs, want bacteriën en virussen!
De juf wordt er een beetje radeloos van, want Francientje moet alles leren, terwijl kindlief zelf bang is dat mama er achter komt dat ze gevaarlijke dingen doet. Nog erger, dat mama thuis gaat verbieden wat op school wel mag. Angst! Zodra er een snotterend kind of snotterende moeder bij de schoolingang staat, neemt Ida haar dochtertje weer mee terug naar huis. O God, Corona.

Maar nu is de grote vraag gekomen: moet ze haar alles, haar Cientje laten inenten? Zelf is ze geboosterd bij de allereerste mogelijkheid. Maar ze heeft enge dingen gelezen over bijwerkingen bij kinderen. We zitten te praten op een bank in het park en Francientje zit iets verderop naar de vogels te kijken. Ida klaagt en piept, stel je voor dat dit en dat! Bloedproblemen, autisme… En ineens draait het kindje zich dan om en roept: “Mama, ik kan heus wel een beetje voor mijzelf zorgen, hoor. Zorg jij maar eerst goed voor jezelf!”
Het is alsof er een bom inslaat. Ida moet een kwartier huilen, terwijl Francientje troostend haar handen streelt en alsmaar zegt dat alles in orde gaat komen.

Soms draait de wereld even om. Kinderen confronteren hun ouders onverwacht krachtig. Plotseling moeten Pa en/of Ma wel even stilstaan op hun hollende angstvlucht naar het nieuwe ravijn.

Ik moet denken aan de jonge Zwitserse Christina von Dreien, die op haar 8^ste haar moeder al versteld deed staan van haar spirituele inzichten. Zo worden er opnieuw en opnieuw kinderen geboren, die hier hun ouders moeten opvoeden. Op weg naar de Nieuwe Wereld.

PdH

Deze column is geplaatst in het tijdschrift Paravisie van maart 2022