Column, gepubliceerd in Paravisie mei 2023
Onder de titel
HET TWEEDE KIND ZET DE EERSTE IN DE KOU

Mijn cliënt Marius heeft de begrafenis van zijn moeder ‘maar overgeslagen’ zoals hij het zelf zegt. De hele familie is daarvan overstuur en daarom heeft hij tegelijk meteen de hele familie, vader, broer en twee tantes uit zijn leven gestreept. Zijn echtgenote Esther is eveneens ongerust. Aan de telefoon beschrijft ze haar man als een lieverd, een beetje eenzelvig maar in-en-in goed. “Hij heeft echt hulp nodig want niemand heeft iets zien aankomen en hij is absoluut zichzelf niet meer!”
Marius laat zich uiteindelijk overhalen en na veel gedoe hoest hij het verhaal van zijn kinderpijnen op. Van een verwaarlozing die nooit is opgemerkt,. Dat is een fenomeen dat misschien wel veel meer ouders zullen meemaken.

Want hoe ging dat? Marius was het eerstgeboren kind van zijn ouders, heel erg gewenst. Verwend eigenlijk, goed voor jarenlang alle aandacht. Toen hij tweeëneenhalf was, hadden pappie en mammie hem vol verwachting opgescheept met de verwachting van een heerlijk broertje. Voor HEM! Voelen aan mammie’s buik, luisterend, liedjes zingend voor kleine Harold, die nog komen moest… Helaas, zo ging het allemaal niet. Mamma bleek een zwangerschapsvergiftiging te hebben en de laatste vier weken lag ze onder intense surveillance in het ziekenhuis. De bevalling werd vroeg opgewekt omdat het kindje het niet scheen te redden. Baby’tje Harold moest met mamma in het ziekenhuis blijven. En Marius mocht naar oma. Pappie en oma waren hysterisch bezorgd. Dat kon ook iedereen begrijpen en dat Harold ineens lange dagen naar het kinderdagverblijf ging, dat was toch logisch. Alles was toch maar tijdelijk? Helaas, Na drie maanden kwam mamma thuis met Harold, maar Harold huilde de hele dag. En mamma ook vaak. En Marius? Die drie maanden bij oma had gelogeerd…

Nee, mamma zong geen liedjes meer en ze masseerde ook de voetjes van Marius niet meer. En pappa hing alsmaar gestrest over de wieg van Harold. En dat bleef zo, zelfs langer dan een jaar. Maar voor kleine Marius voelde dat als voor eeuwig, voor altijd. Het jongentje had vastgesteld dat niemand meer van hem hield, dat hij onmachtig was om iets aan de situatie te doen. Zijn kinderzieltje ervoer, dat niemand tijd voor hem maakte. Niemand vroeg ooit wat hij er allemaal van vond. Marius begreep uit de situatie dat hij er totaal alleen voor stond in dit vreselijke, totaal onvrijwillige leven. Hij staarde vaak ongelukkig naar buiten en als hij de tuin in kon, deed hij dat. En toen hij merkte dat hij weg kon lopen, deed hij dat.

Dat werd een bizar familieverhaal! Dat de politie een bijna vierjarig ventje op de boulevard van Scheveningen gevonden had. Nergens in de buurt waren zijn ouders te vinden. Thuis wel, maar daar hadden ze zijn verdwijnen nog niet opgemerkt! Marius was gewoon blijven lopen. Toen vader thuis kwam uit kantoor, was hij eerst naar de kamer van zieke Harold gegaan, waar ook bezorgde mamma al uren zat te luisteren of het jongentje wel bleef ademen.

Zo. Er werd voortaan meer op Marius gelet, dat wel. Aan motievenonderzoek deden zijn ouders niet en waarschijnlijk had het kleine kereltje ook niet kunnen uitleggen, waarom hij toch onbemerkt zeven kilometer van huis was geraakt.
”Niet meer leuk thuis,” herinnerde Marius zich inmiddels. Hoe ging dat verder? Broertje werd beter maar voortaan ook flink verwend. En Marius? ‘Die redde zich wel. Ja, die deed het leuk op school.” Zo beschrijft Marius de barre eenzaamheid in zijn kindertijd.

Op de HAVO ging hij vervelend puberen en spijbelen, maar ook dat leverde niet de gewenste aandacht op. Hij werd vooral steeds negatief vergeleken met de brave Harold die later ook gewoon netjes vakken ging vullen bij de Albert Heijn. Marius was met opzet in Groningen gaat studeren, zo ver weg van Den Haag als maar kon. “Alleen dat gebeurde totaal onbewust,” zegt hij. “Pas nu realiseer ik me dat ik dat hele setje toen al niet meer verdragen kon.”
En dan moet je tweeënveertig worden, voordat de bom barst?

Astrologisch kan ik hem natuurlijk alles verklaren. De planeet Uranus staat dan al een tijdje pal tegenover de Uranusstand uit zijn geboortehoroscoop. Bij iedereen trouwens rond die leeftijd. Plotseling, onverwacht steekt dan oud ondergesneeuwd zeer de kop op. Dat had eigenlijk in je puberteit gemanifesteerd moeten worden, maar wordt opnieuw getriggerd door een verwante, vergelijkbare situatie. Je moeder gaat symbolisch voor de tweede keer dood. Jij bent ineens weer een driejarig kindje Je wordt opnieuw in de steek gelaten zonder enige vooraankondiging. Niemand interesseert het iets of jij langs komt of niet. Tenminste, zo denkt het ongelukkige kinderdeel in de wakker geschrokken volwassene.
Ik heb dit soort lijden eerder beschreven in een van de gebundelde columns in mijn laatste boek Dikke Hans Leert Vliegen, met als ondertitel Bestaat reïncarnatie echt?

Dit soort gebeurtenissen komt namelijk ontzettend vaak voor. Wij kunnen natuurlijk best die doodsbange ouders begrijpen, een kindje verliezen is zo’n beetje het ergste wat er is, maar ho! Je inleven in het teleurgestelde eerste kind, dat moet toch niet te veel moeite zijn?
Ik heb met Marius uitgezocht dat er natuurlijk akelig familiekarma aan vooraf ging, okay, dan snappen we dat ook weer, Maar ondertussen!

Marius heeft lang gehuild en zijn echtgenote heeft veel weggestopte verhalen aangehoord. En ze snappen samen veel meer van de autistische trekjes van Marius. Ook van zijn overtuiging dat hij eigenlijk niet eens kan geloven dat zijn echtgenote een wezenlijk trouwe vriendin is, die hem troost. Een nieuwe, lievere meer betrokken moeder dan hij ooit had kunnen verwachten! Ja, dat gebeurt ook. Positief karma. Je hebt iets tegoed uit een ander leven en dat word je dan als hulp in het heden aangeraakt. En nu is de kunst om dat cadeau te accepteren. Wat als je jezelf altijd blijft zien als eenzaam slachtoffer, dan helpt er ook geen lieve echtvriendin aan. Toelaten, dat is dus het uiteindelijke werk, de wezenlijke therapie.

Positief durven denken, optimistisch zijn, je geliefde blijven bedanken voor zijn of haar geloof in jou, in jullie gezamenlijke goede afloop. En de familie van Marius? Nee, dat komt voorlopig niet goed. Ze begrijpen het niet en hun geheugen is te selectief. Marius is gek. Punt. Het klinkt hard, maar Marius heeft ze afgeschreven vanwege die heftige emotionele verwaarlozing van veertig jaar geleden, tussen zijn 2^e en 4^e jaar. Tja, dat kan. Misschien komt het nog ooit goed. Maar voorlopig vieren Esther en hij een nieuwe koers in hun relatie: lievere ouders voor elkaars innerlijke kinderen.