De Chinese economie zit op een zeepbel. Het aantal uitstaande leningen (foute leningen) bedraagt 370% van het BNP. Dus beleggen ze in goud en (heel opportunistisch) in Nepalese en Tibetaanse thangka’s. 

Thangka’s zijn boeddhistische schilderingen, een oeroude kunstvorm die gebruikt wordt door leraren die onderricht geven in het Tibetaans boeddhisme. Traditioneel worden allerlei symbolen afgebeeld omdat veel leerlingen niet kunnen lezen maar wel visuele boodschappen begrijpen. Een thangka toont bijvoorbeeld de levensloop van de Boeddha of de kwaliteiten van verlichten, heiligen of lama’s in een omlijsting van natuurkrachten, overledenen en spirituele hiërarchieën. Ze worden in talloze laagjes verf aangebracht op een juteachtig doek, in de top opgerold bevestigd aan een recht stuk hout. Zo kan de thangka daaraan worden opgehangen. Bovendien kan de schildering er overheen opgerold worden en zo tegen beschadigingen beschermd als de maker of begunstigde er mee op reis zou willen.

De Hagenaar Tilasmi Frigge bracht in 2007 een bezoek aan de Dalai Lama in Dharmsala, India. Daar kocht hij zijn eerste thangka’s. Doorreizend naar de Nepalese Himalaya’s ontdekte hij in een klein dorpje, een traditionele thangka-schilderschool. Men werd direct enthousiast over zijn aankopen.
“Mijn thangka’s bleken niet uit India te komen noch uit Bhutan. Aan de specifieke tekenstijl herkenden ze hun eigen werk. Ze konden dat vaststellen door nauwkeurig te letten op de lichtval, schaduw en diepte. Het was alsof er daarmee een deur voor me open ging.”
Tilasmi werd als een soort zoekgeraakt familielid daar rondgeleid door de meester, een voormalige Lama. Andere leden van zijn reisgezelschap werd de toegang ontzegd. Tilasmi keek zijn ogen uit: “Het mooiste van het mooiste, thangka’s geschilderd met verven, die met goud en pigmenten uit verpulverde edelstenen gemaakt werden. Ik was meteen verliefd op deze uitzonderlijke kunstvorm en spendeerde er mijn hele vermogen aan. Ik kocht grote en kleine doeken, zestig in totaal waarmee ik direct zo’n beetje de grootste collectie van Nederland verwierf. Tot mijn verrassing organiseerde de meester-schilder daarna een rituele zegening van al mijn Thangka’s door een uit Tibet gevluchte hoge Lama.”

Thangka’s zijn verkrijgbaar in verschillende kwaliteiten, zeer oud en nieuw. Kopieën van bijzondere originelen worden soms snel geproduceerd en relatief goedkoop aan toeristen verkocht. De kenner kan het verschil niettemin goed zien. De specialistische schilderscholen bieden namelijk een verbluffende kwaliteit. Aan een topwerk kan iemand anderhalf jaar gewerkt hebben. Voordat een student zich meester mag noemen gaat daar minimaal 20 jaar overheen. Leerlingen, trouwens jongens èn meisjes, oefenen drie jaar lang met de ingewikkelde technieken, daarna gaan ze een aantal jaren vooral mandala’s schilderen, die de kijker een subtiele weg van buiten naar binnen wijzen. Alles moet binnen strikte regels en wiskundige, geometrische verhoudingen, alle toegestane variaties zijn exact beschreven. Tilasmi: “Er bestaan hooguit enkele thangka’s, die van de traditie afwijken. Ik heb indertijd een wonderlijk exemplaar gekocht waarbij in de kern van een mandala de moeder van Boeddha zit. Dat beeld met vererende aandacht voor een niet-verlichte vrouw past eigenlijk niet in de zeer patriarchale Tibetaanse samenleving.”

De grootste thangka’s worden meestal aan kloosters verkocht, vanwege hun afmetingen en prijs. Inmiddels (2016) gaat de lokale prijs over de kop omdat bang geworden Chinezen plotseling de mooiste stukken opkopen als belegging. Ze vrezen een beurscrash in hun yuan, net zo iets als het knappen van de dollarzeepbel in 2008 in Amerika.
Tilasmi: “Mijn Witte Tara Thangka, de Rembrandt onder de thangka’s,  is 2.24 m hoog en 1.45 meter breed. Ik zoek dus een koper met een heel grote huiskamer en tienduizend euro!” Zijn eerdere thangka-kopers hebben zonder uitzondering ervaren dat hun leven aanzienlijk veranderde door het ophangen van zo’n spiritueel kunstwerk.

De fascinerende reis van Tilasmi Frigge is te zien op http://www.youtube.com/embed/RwrRecbJm4c?list=UUW8uH8jmJA3KF9O5ALGcYfw . Zie ook Norbulinka Thangka’s.